1. De Dozemannen uit Zutphen

 

Als ze in december 1919 met opa Johannes Veldman trouwt, woont oma Geertje Dozeman in Wirdum. Daar is ze vanaf eind 1918 dienstmeisje bij Aaldrik Wieringa en Trientje Veldman. Trientje is een oudere zus van Johannes. Vast niet toevallig. Vermoedelijk is ze daar gaan werken om al vast dichter bij haar verloofde te zijn die in Garmerwolde woont.

 

Geertje is opgegroeid in Zutphen. Daar wonen haar ouders en haar broers. Van de kinderen is Geertje de oudste. Na haar komen vier jongens, Harm, Frederik, Jentinus en Roelof. Jentinus overlijdt al na drie maanden. Roelof is een nakomertje die acht jaar na Jentinus wordt geboren. Vader Jan Dozeman is schoenmaker.

Geertje werkt eerder als dienstmeidje bij een gezin in Voorst, een dorp iets ten noordwesten van Zutphen. De kans is groot dat Johannes en Geertje elkaar daar hebben leren kennen of in Zutphen. Johannes was in zijn diensttijd gelegerd bij de huzaren in Oldenbroek. Dat ligt nog een eind van Zutphen af, maar ongetwijfeld gingen de huzaren regelmatig langs de hele grens met Duitsland patrouilleren. Het is dan midden in de eerste Wereldoorlog.

Omdat ze in Zutphen is opgegroeid, kwamen we haar familie eigenlijk nooit in Groningen tegen. Nadat de moeder van Geertje, Hendrika Stoter, in 1951 overleed, kwam vader Jan Dozeman naar Groningen. Daar ging hij bij zijn dochter en schoonzoon inwonen. Hij kreeg op het Stokroosplein 35 een eigen kamer waar hij tot zijn overlijden in 1965 woonde. Hij is in Zutphen in hetzelfde graf begraven als zijn vrouw.

 

Als kind zag ik opa en oma Veldman niet zo vaak. We kwamen hoogstens op verjaardagen bij elkaar en misschien een enkele keer tussendoor. Dat weinige contact had een voorgeschiedenis. Die te maken had met het huwelijk van mijn ouders in 1948, een paar jaar na een kerkscheuring waardoor families die eerst samen in dezelfde gereformeerde kerk zaten, nu naar twee verschillende kerken gingen en het geloof van de andere partij niet accepteerden.

 

De naam Dozeman was voor mij vroeger ook helemaal niet de meisjesnaam van oma Geertje die bij ons gewoon ‘oma Veldman’ heette, maar die van haar vader, die we opa Dozeman noemden. Ik herinner me dat in 1965, na een kampweek weg met de padvinders, mijn vader me op het station ophaalde en meedeelde dat opa Dozeman die week was overleden. Bij het overlijden van oma, een jaar later, kwam de naam Dozeman alleen voorbij als haar meisjesnaam. De enige andere keer in mijn jeugd dat het over Dozeman ging, is toen mijn vader een keer naar een begrafenis in Zutphen ging. Als ik in mijn stamboom kijk, moet dat wel in april 1974 zijn geweest, bij het overlijden van Jennigje Pullen, de vrouw van Harm Dozeman, de oudste broer van Geertje.

Ik wist dus niet anders dan dat de Dozemannen uit Zutphen kwamen. Pas later, veel later, al werkend aan mijn stamboom, zag ik dat hun voorouders stukken dichter bij Groningen woonden en dat we die vooral moeten zoeken in het ruime (grens)gebied tussen Drenthe, (de kop van) Overijssel en Friesland.